Çelik yapıların yaygınlaşmasıyla birlikte çelik yapı kaplamalarında da çeşitlilik artmaktadır.
Çelik yapının hangi dış ve iç koşullara maruz kalacağı, bu koşullara karşı nasıl davranmasının beklendiği düşünülmelidir.
Çelik yapının kullanım amacı ve karkas sistemi, yapıyı saracak olan en uygun kaplamanın hangi malzemeden olacağını ve kaplamanın ne şekilde teşkil edileceğini etkiler.
Çeliğin fiziksel ve kimyasal özellikleri, kaplama malzemesinin ve bağlantı elemanlarının seçimini, kaplama sisteminin tasarımını ve kaplamanın uygulanmasını etkileyen faktörler arasındadır. Yapının bütünlüğünün sağlanması için çeliğin özellikleri, yapının kaplamasının teşkilinde sürekli olarak göz önünde bulundurulmalıdır.
Önerilen Makale: Çelik malzemeler ve uygulamaları hakkında detaylı bilgi almak için
otomat çelikleri fiyatları sayfamızı ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
Mukavemet
Kaplama çatıda rüzgar, kar, yağmur yüklerine, cephede ise rüzgar yüküne maruz kalır. Kaplamanın mukavemet özellikleri malzeme cinsi ve kesit geometrisine bağlıdır. Çatıda aşık aralığı, cephede ise kuşak aralığı kaplama malzemesinin seçiminde büyük rol oynar. Yapı tasarımı yapılırken kaplama sistemi ve malzemesi belirlenmeli, aşık ve kuşak aralıkları da kaplamanın özellikleri hesaba katılarak tespit edilmelidir.
Su Yalıtımı
Kaplama malzemeleri su geçirimsizlik sağlamalı ve kendileri de havuzlanma ihtimaline karşı suya dayanıklı olmalıdır.
Yağmur ve kar suları, uygun oluklar ve iniş boruları teşkil edilerek yapıdan uzaklaştırılmalıdır.
Isı Yalıtımı
1973 petrol krizi sonrasında, enerjinin ve özellikle petrolün stratejik önemi ve maliyeti, tüm ülkeleri, enerji tasarrufu konusunda önlemler almaya itmiştir.
Teknik otoriteler, yapıların her bölümünde alınacak tedbirler ile yapı sektöründeki enerji sarfiyatının %30 oranında azaltılabileceğini hesap etmişler ve 1978 yılında yapılarda kullanılacak malzemelerin (yapı türlerine göre) ısı geçirgenlik değerlerinin ne olması gerektiğini DIN 4108 nolu standardı hayata geçirerek şarta bağlamışlardır.
Isı geçirgenlik katsayısı olarak adlandırılan k değeri bir malzemenin beher Kelvintm2 'sinden geçen ısının Watt cinsinden değeridir.
Kaplanacak yapıda ısı izolasyonun gerekli olup olmadığı yapının kullanım amacına bağlıdır. Isı yalıtımlı bir yapı kaplamasının ortalama ısı geçirgenlik katsayısı en az 1.3 W / (m2*K) olmalıdır.
En yaygın ısı yalıtım malzemeleri camyünü, taş yünü, poliüretan, polistren ve ekstrude polistrendir. Malzeme cinsi, yoğunluğu ve kalınlığı projenin ısı yalıtım koşullarına göre seçilmelidir.
Ses Yalıtımı
Belirli ses yalıtımını gerektiren, uyulması zorunlu yönetmelikler yoktur; ancak havaalanı yapıları ve bazı gürültülü sanayi tesisleri gibi belli ölçüde direnç gerektiren bazı özel durumlar vardır.
Yağmur ve dolu çarpmalarının meydana getirdiği ses, tek katlı kaplamaya sahip yapılar haricinde pek dikkat çeken bir problem değildir. Bu problemlere ısıtılmayan depolar ve benzeri yapılar dışında nadir rastlanır. Bunlar genelde insanların yaşadığı yerler olmadığından dolayı, yüksek gürültü seviyeleri kabul edilebilir.
Yapı içinde yansıtılan sesin Miktarını düşürmek için çatı ve cephede alt kaplama tabakası olarak delikli (perfore) kaplama panelleri veya ses yutucu özelliğe sahip malzemeler ile kompoze edilmiş paneller kullanılır.
Yangın Dayanımı
Yangın dayanımı çelik yapılar için özellikle hassasiyet gerektiren bir konudur. Yangına dayanımıyla ilgili standartlar (Türkiye'de TS 11989) kaplamanın yanmazlık, belli bir süre içinde aktardığı ısı, alevin kaplama yüzeyindeki yayılımı, alev ve sıcak gazların kaplamanın arkasına geçme süresi gibi bir dizi testler sonucu elde edilecek değerlerden bahseder. Bu testlere göre malzemeler A (yanmaz), B1(zor alevlenen), B2 (normal alevlenen) ve B3 (kolay alevlenen) sınıflarına ayrılır.
Kaplama sistemi baz alınan standartların şart koştuğu değerlere sahip olmalıdır. Kullanılacak malzemelerin ilgili testler sonucunda onaylanıp onaylanmadığı öğrenilmeli seçim buna göre yapılmalıdır.
Deprem Önlemleri
Deprem bölgesindeki yapıların kaplanmasında hafif malzemelerin kullanılması önerilir.
Morötesi Işınlara Karşı Direnç
Güneşin zararlı ışınları bazı kaplama malzemelerinin ömrünü azaltmakta, bir yandan da renk kaybına sebep olmaktadır. Buna karşı üreticiler özel boya ve kaplamalar kullanmaktadırlar. Ömeğin bitümlü membranlarda ultraviole ışınlara karşı koruma sağlamak için arduvaz kullanılır.
Ekonomi
Kaplama malzemelerinin çeşitliliği fiyatlarında da söz konusudur. Malzemeler tüm özellikleriyle mukayese edilmeli, projenin kalite koşullarını sağlayan en uygun maliyete sahip malzeme tercih edilmelidir. Malzeme maliyetinin yanında uygulama maliyeti ve uygulama hızı da toplam maliyete etki eden unsurlardır. Bir kaplama sisteminin kolay ve kısa sürede uygulanabilir olması tercih sebebi olmaktadır.
Estetik
Kaplama yapının dış görünüşünü belirler. Kaplama panellerinin rengi ve kesit geometrisi, kaplama aksesuarları (flashing) yapının mimarisini bütünler tarzda seçilmeli ve tasarlanmalıdır.
Uygulama işçiliği, performansı etkilediği gibi estetiği de doğrudan etkiler.
